48 ︴ CZĘŚĆ II ● WYBRANE WYNIKI BADAŃ PROJEKTOWYCH Ciekawym rozwiązaniem szkół korczakowskich jest powołanie tzw. trójki klasowej w osobach: gospodarz grupy, zastępca gospodarza i skarbnik, którzy reprezentują klasę na zewnątrz. Samorządy klasowe nie są stałym elementem szkoły marzeń i nie funkcjonują w każdej z nich. W ich miejsce organizowane są dyżury uczniów realizowane w różnych miejscach szkolnych: klasie, szkolnej stołówce, na korytarzu, w bibliotece, świetlicy szkolnej. Ich celem jest wychowanie przez pracę i kształtowanie postawy otwartości i pomocniczości wobec innych. Zdaniem nauczycieli „dyżurni mają obowiązki od rozdawania kart na obiad po sprawdzanie porządku w klasie czy układanie książek w bibliotece”. W innej szkole nauczyciel „w swojej grupie wprowadził dwóch dyżurnych, którzy codziennie się zmieniają. Dyżurni w grupie rozdają kartki na obiad, pilnują ułożenia plecaków pod tablicą, aby była większa swoboda poruszania się po klasie. Odpowiedzialni są też za kontrolę innych dzieci, czy zabawki są odkładane na swoje miejsce oraz czy jest zachowany ogólny porządek w sali”. Dyżury pełnione przez uczniów uczą też odpowiedzialności i współpracy z innymi. W szkołach marzeń „Każda klasa ma swój kontrakt, którego mają obowiązek przestrzegać wszyscy uczniowie. Uczniowie sami tworzą te kontrakty i modyfikują w ciągu roku, według własnych potrzeb”. Przykładowe zapisy kontraktu to np. „szanowanie siebie i innych, szanowanie wspólnej przestrzeni, szanowanie mienia szkolnego i szanowanie rzeczy osobistych, słuchanie siebie nawzajem i zasada STOP, co oznacza stój, zatrzymaj się, ponieważ przekraczasz ustalone granice”. Ustalanie zasad kontraktu klasowego daje uczniom poczucie wpływu na rzeczywistość szkolną i motywuje do ich lepszego respektowania z uwagi na autorski udział. Kontrakty klasowe i kodeks szkolny zawierają wartości promowane przez patrona szkoły i są dokumentem tworzonym przez dzieci i dla dzieci, co kształtuje poczucie odpowiedzialności i przynależności klasowej. Jest to doskonałe pole do zgłaszania pomysłów, wyzwalanie kreatywności uczniów i podejmowania przez nich decyzji. Co daje wprowadzenie samorządności i odpowiedzialności uczniowskiej? Nauka samorządności przynosi wiele korzyści uczniom, m.in. pokazuje perspektywę ich problemów w zbliżeniu do problemów dorosłych oraz własną rolę w kreowaniu otaczającego świata: ”Nauka samorządności daje możliwość zobaczenia, że pewne rzeczy są nie tylko u dzieci ale też u dorosłych, ze każdy styka się z pewnymi trudnościami.” ”„ Szkoła, która uczy samorządności, oddaje decyzyjność i sprawczość w ręce dzieci, które wiedzą, że nie tylko dorośli podejmują decyzje, które wpływają na ich życie.”
RkJQdWJsaXNoZXIy NjE0MzI=