30 ︴ CZĘŚĆ I ● JANUSZ KORCZAK I JEGO KONCEPCJA PEDAGOGICZNA Samorządność uczniowska i odpowiedzialność W Korczakowskich Szkołach Marzeń aktywnie działa samorząd uczniowski. Obowiązujące w nich zasady są ustalane z uczniami. Każda szkoła ma własny samorząd uczniowski, a ich przedstawiciele wchodzą w skład samorządu szkolnego, który zajmuje się bieżącymi sprawami dzieci oraz projektami opierającymi się na współpracy. Uczniowie przeprowadzają wybory, są spotkania z kandydatami. Samorząd uczniowski ustala strategie rozwoju szkoły, decyduje o zakupie książek do biblioteki, podejmuje i realizuje różne projekty między placówkami na różnych polach. Udział w samorządzie kształtuje postawę obywatelską, rozwija odpowiedzialność i uczy współdziałania z innymi. Zawsze razem z dziećmi omawiamy zasady, rozmawiamy o granicach, tworzymy kontrakty indywidualne, grupowe i ogólnoszkolne. Udział w ustalaniu kontraktowych zapisów kształtuje odpowiedzialność i poczucie sprawstwa co do wpływu jednostki na otaczającą rzeczywistość. Umowy obowiązują wszystkich – uczniów i nauczycieli, rodziców, całą społeczność szkolną. Jeśli pojawiają się trudności korzystamy ze ścieżki 5 KROKÓW DO ROZWIĄZANIA. Dialog i partnerstwo w procesie uczenia się i wychowania Dialogowanie jest formą porozumiewania się w relacjach dzieci z rówieśnikami i nauczycielami. Dialog rozwija komunikację i kształtuje postawę otwartości w relacjach z innymi. Dialog to nie tylko rozmowa, ale uważne słuchanie i rozumienie perspektywy dziecka. Partnerstwo polega na wspólnym podejmowaniu decyzji, konsultowaniu spraw i rozwiązań i branie za to odpowiedzialności. W dialogu ważne jest zadawanie pytań otwartych i okazywanie szacunku dla poglądów dziecka. Wartością są negocjacje, ustalanie rozwiązań i znaczeń. Korczak zachęcał do wyjaśnień, tłumaczenia zamiast narzucania własnych decyzji przez wychowawcę/opiekuna. Jednak dialog i partnerstwo wymagają od dorosłych cierpliwości, wiarygodności i otwartości. W relacji partnerskiej wychowawca jest dla dziecka przewodnikiem, mentorem, przyjacielem, a nie dyktatorem. W korczakowskich szkołach zrezygnowaliśmy z systemu nagradzania i karania na rzecz dialogowania. Kluczowy jest dla nas język szacunku i podmiotowe traktowanie człowieka. Elastyczne formy działań pedagogicznych Zadania edukacyjne w Szkole Marzeń uczniowie rozwiązują samodzielnie, przy wsparciu nauczyciela i na podstawie jego instrukcji. Często mają one charakter projektów, grupowych i indywidualnych. Uczniowie realizując projekty sami zdobywają informacje o danym zagadnieniu, i opracowują je w różnej formie – pisemnej, plastycznej, konstrukcyjnej, komputerowej, graficznej itp., prezentując następnie ich wyniki innym uczniom. Projekty mogą być realizowane przez dłuższy czas (nawet semestr) i pozwalają na integrowanie treści z różnych przedmiotów. Praca projektowa wzmacnia pewność siebie, odwagę i samodzielność dzieci, uczy rozwiązywania problemów i oceny sytuacji z różnych perspektyw. Jest również elementem edukacji przez uczenie się na błędach. W szkole korczakowskiej korzystamy z metod nauczania, które bazują na aktywności własnej uczących się, oprócz wspomnianej metody projektu, także z metod aktywizujących i narzędzi/rutyn myślenia krytycznego. Podczas zajęć realizujemy podstawę programową, a nie podręczniki i ćwiczenia. Uczniowie szkół korczakowskich zgłębiają naukę poprzez własną aktywność i zaangażowanie. Aktywność jest po stronie dziecka, a nie nauczyciela. Nauczyciel inspiruje i wspiera uczniów, a nie naucza. Budujemy wewnętrzną motywację ucznia.
RkJQdWJsaXNoZXIy NjE0MzI=