19 ︴ ❯❯❯ ROZDZIAŁ III ● HOLISTYCZNE PODEJŚCIE DO WYCHOWANIA w Europie i Stanach Zjednoczonych i inspirował się nimi (patrz ramka). Znał poglądy i metody wychowawcze wprowadzane przez m.in. Johanna Pestalozziego, Lwa Tołstoja, Celestyna Freineta, Friedricha Fröbla, Marię Grzegorzewską czy Marię Montessori („metoda Montessori”). Niektórych współczesnych sobie europejskich reformatorów pedagogii poznał osobiście, zapraszał ich do Polski. Jego podejście do wychowania ma jednak bardziej holistyczny charakter. Tworzą go następujące założenia: Dziecko jest podmiotem, a nie przedmiotem wychowania: jest „słońcem”, wokół którego realizuje się proces wychowawczy. Wychowanie nie jest procesem „formowania przyszłego człowieka” według z góry przyjętego wzoru. Jest relacją – kontaktem z człowiekiem już istniejącym, równym dorosłym, wartością swego człowieczeństwa, swoistą „umową” między dwiema osobami. Dziecko odgrywa olbrzymią rolę w swoim rozwoju, i jest za niego odpowiedzialne. Stąd najbardziej istotne jest dążenie do samorozwoju, stwarzanie dziecku przestrzeni do rozwijania jego talentów i umiejętności. Metody wychowawcze powinny respektować potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem skłaniać je do odpowiedzialności i do pracy nad sobą. Wychowywanie wymaga indywidualnego podejścia do dziecka, bo wszystkie dzieci – tak jak dorośli – różnią się od siebie. Dlatego, zamiast jednego wzorca edukacji trzeba stosować metody odpowiednie dla osobowości danego dziecka. Relacja jest istotą procesu wychowania. Powinien on być oparty o partnerskie relacje pomiędzy wychowawcą a wychowankiem. Obie strony na siebie wpływają, uczą się siebie nawzajem. Szukanie właściwej metody wychowawczej to szukanie języka i dróg porozumienia z dzieckiem. Także przez pozwolenie na przeżywanie pełnego spektrum emocji. Bardzo ważne jest budowanie „języka porozumienia” – komunikacji bez przemocy, która dostrzega racje i emocje drugiej strony, unika zaś konfrontacji, przekrzykiwania się, obrażania, walki o to kto ma rację. Edukacja nie może niszczyć w młodym człowieku fantazji czy przyćmiewać jego pasji poprzez nadmiar obowiązków dydaktycznych. Zabawa, radość, gra są ważnymi elementami wychowania. Wychowawca w praktyce edukacyjnej powinien próbować różnych podejść, poszukiwać własnych dróg, podchodzić elastycznie, odrzucać „wychowawcze dogmaty” i potoczne opinie. Ważnym elementem wychowania jest rozwijanie u wychowanków wrażliwości, pasji, uzdolnień. Ważne jest wychowanie przez kulturę, twórczość, sztukę, poprzez wyrażanie siebie. W procesie socjalizacji istotne znaczenie ma system zachęt i trzy zasady pedagogiczne: współgospodarzenie, współzarządzanie, wykorzystanie w wychowaniu opinii wspólnoty. Wielokulturowość sprzyja lepszemu wychowaniu i rozwijaniu osobowości. Dlatego ważny jest szacunek dla różnorodności oraz rozwijanie tolerancji wobec różnych odrębności i tradycji. TO JEDEN Z NAJZŁOŚLIWSZYCH BŁĘDÓW SĄDZIĆ, ŻE PEDAGOGIKA JEST NAUKĄ O DZIECKU, A NIE - O CZŁOWIEKU.
RkJQdWJsaXNoZXIy NjE0MzI=