12 ︴ CZĘŚĆ I ● JANUSZ KORCZAK I JEGO KONCEPCJA PEDAGOGICZNA Jako pedagog Janusz Korczak nie stworzył wyraźnie zarysowanej metody edukacyjnej czy metody wychowawczej. Wskazał jednak ścieżki, którymi powinni podążać wychowawcy, wartości i zasady, jakimi powinni się kierować Była to oryginalna, liberalna, polska wizja „szkoły wychowania”, sięgająca do koncepcji odpowiedzialności człowieka za siebie i swój rozwój. Wytyczonymi przez Korczaka ścieżkami podąża dzisiaj wielu wychowawców na całym świecie. Jego idee i praktyczne pomysły są analizowane przez pedagogów, naukowców i obrońców praw dziecka na różnych kontynentach oraz tłumaczone na wiele języków. Inspirują rodziców, wychowawców, ekspertów. Większość idei, które Korczak głosił – takie jak zasada godności dziecka, jego praw, dialogu jako metody wychowawczej, podążania za dzieckiem czy samorządności instytucji wychowawczych – jest dziś tak oczywista, że nie zawsze pamięta się, kto jest ich autorem. Ale to właśnie Janusz Korczak, jako jeden z pierwszych europejskich pedagogów, mówił głośno o prawach dzieci. Wychowaniu przez przymus przeciwstawiał wychowanie przez szacunek, wolność i dialog, które ma pobudzać osobowość i charakter. Był w wielu obszarach prekursorem, a w wielu także wizjonerem. Wskazywał na to, czego inni jeszcze nie przeczuwali, podpowiadał nowe sposoby myślenia, pokazywał nowe kierunki działania. Korczak wierzył w dobro ludzkiej natury, uznawał podstawowe wartości i uważał, że poprzez wychowanie należy te wartości odkrywać w dziecku. Ta wiara w człowieka i hołdowanie wartościom decydują o ponadczasowości poglądów i potrzebie ich praktykowania, zwłaszcza współcześnie, w czasach zwiększonego ryzyka i dużej ambiwalencji. PRZEŁOMOWE KORCZAKOWSKIE IDEE WYCHOWAWCZE W PIGUŁCE Szacunek dla dziecka jako człowieka, katalog praw dziecka Indywidualne podejście do dziecka, poszukiwanie syntezy wiedzy o nim Założenie, że dziecko rozwija się przez własną aktywność (samorozwój) Dialog i partnerstwo w procesie uczenia się i wychowania Podmiotowość wychowanka i wychowawcy Rozwijanie dziecięcej samorządności i współodpowiedzialności Elastyczne techniki działań pedagogicznych Koncepcja wychowawcy jako „spolegliwego opiekuna” Współpraca między ogniwami wychowania: rodziną, szkołą, instytucjami DZIECKO CHCE BYĆ DOBRE. JEŚLI NIE UMIE – NAUCZ. JEŚLI NIE WIE – WYTŁUMACZ. JEŚLI NIE MOŻE – POMÓŻ.
RkJQdWJsaXNoZXIy NjE0MzI=